Các loại máy quét mã vạch và cách lựa chọn sản phẩm phù hợp

Trên các sản phẩm được bày bán tại cửa hàng bán lẻ hay siêu thị thường có mã vạch, và thiết bị để đọc mã này là máy quét mã vạch (scanner). Tuy nhiên, có nhiều loại máy quét mã vạch tùy thuộc vào phân loại mã vạch và cách thức đọc, vì vậy việc lựa chọn loại phù hợp là rất quan trọng. Bài viết này sẽ giải thích cách lựa chọn sản phẩm này để đạt được hiệu quả sử dụng tối ưu.

Máy quét mã vạch (scanner) là gì?

Máy quét mã vạch là thiết bị nhận diện mã vạch thông qua quang học. Thiết bị này được sử dụng rộng rãi trong các cửa hàng bán lẻ, siêu thị, quản lý kho bãi, quản lý hậu cần, và cả trong công tác kiểm soát tiếp nhận.

Mã vạch thực chất là một dạng dữ liệu được mã hóa dưới dạng các thanh màu đen và khoảng trắng có độ dày khác nhau. Máy quét mã vạch chiếu tia sáng từ nguồn phát lên mã vạch để phát hiện và chuyển đổi thông tin thành tín hiệu điện hoặc ký tự mà máy tính có thể nhận diện. Việc sử dụng thiết bị này chủ yếu bao gồm đọc thông tin sản phẩm, giá cả, và trích xuất dữ liệu từ máy tính để thực hiện các hoạt động như thanh toán, kiểm tra tồn kho, và nắm bắt xu hướng tiêu dùng.

Hình 1. Máy quét mã vạch (scanner) là gì?

Mặc dù nói chung là máy quét mã vạch, nhưng có nhiều loại khác nhau tùy theo linh kiện quang học, phương pháp đọc, kích thước và hình dáng. Dưới đây là cách chọn máy quét mã vạch dựa trên bốn yếu tố.

Lựa chọn máy quét mã vạch theo loại mã vạch

Mã vạch có hơn 100 loại trên thế giới, do đó bạn cần chọn máy quét phù hợp với loại mã vạch muốn đọc. Mã vạch chủ yếu được chia thành “mã vạch 1D” và “mã vạch 2D”.

Mã vạch 1D (Một chiều)

Mã vạch một chiều là loại mã vạch tuyến tính được cấu thành từ các thanh đen và khoảng trắng, được đọc từ trái sang phải. Đặc trưng của mã vạch này là có lượng dữ liệu ít nên tốc độ đọc nhanh và ít sai sót. Ví dụ:

• JAN/EAN: Đây là loại mã vạch phổ biến nhất trên toàn thế giới, thường được sử dụng trong bán lẻ. Ở Nhật Bản gọi là JAN, quốc tế gọi là EAN, còn tại Mỹ và Canada gọi là UPC.

Hình 2. Mã vạch JAN/EAN

• Code39: Kết hợp giữa số, ký hiệu và chữ cái, thích hợp cho quản lý mã sản phẩm, chủ yếu được sử dụng trong công nghiệp ô tô.

Hình 3. Mã vạch Code39

• Codabar (NW7): Cấu tạo từ số và ký hiệu, thích hợp cho việc quản lý máu, thu gom hàng hóa, hoặc thẻ hội viên

Hình 4. Mã vạch Codabar (NW7)

Mã vạch 2D (Hai chiều)

Mã vạch hai chiều như mã QR, Data Matrix hay PDF417 có khả năng chứa thông tin theo cả chiều ngang và chiều dọc. Mã này có lượng dữ liệu lớn và có thể lưu trữ dữ liệu hình ảnh trên diện tích nhỏ.

Hình 5. Mã vạch 2D (Hai chiều)

Lựa chọn máy quét mã vạch theo phương thức kết nối

Có nhiều cách kết nối máy đọc mã vạch với máy tính (giao diện), thường là có dây hoặc không dây.

• Có dây: Kết nối trực tiếp với máy tính hoặc máy POS thông qua cổng USB hoặc cổng PS/2, hoặc cổng COM như RS232C. Loại kết nối USB đang ngày càng phổ biến. Thường được dùng trong các cửa hàng bán lẻ và quản lý tiếp nhận.
• Không dây: Sử dụng Bluetooth để truyền dữ liệu tới máy tính hoặc máy tính bảng. Do có thể điều khiển từ xa, loại này rất linh hoạt và được sử dụng trong quản lý hàng hóa, quản lý tồn kho, và trong y tế.

Lựa chọn máy quét mã vạch theo phương thức đọc mã vạch

Có nhiều cách để đọc mã vạch dựa vào linh kiện quang học được sử dụng. Các phương thức phổ biến bao gồm:

• Phương thức CCD (chạm): Đặt trực tiếp máy lên mã vạch để đọc. Máy sử dụng ánh sáng LED đỏ và CCD sensor để nhận diện mã. Loại này có tỷ lệ đọc cao, dễ sử dụng, và chi phí thấp. Tuy nhiên, nó có giới hạn về bề rộng đọc, phù hợp với thanh toán tại cửa hàng hoặc xử lý hóa đơn.
• Phương thức CCD (đọc từ xa): Đọc mã vạch từ khoảng cách 3cm đến 20cm. Tốc độ đọc nhanh và có thể đọc mã vạch dài, phù hợp cho kiểm tra nhập xuất hàng.
• Phương thức laser: Sử dụng ánh sáng laser để đọc mã vạch từ xa. Đặc điểm là có độ sâu đọc cao, có thể đọc mã vạch từ vài mét, thích hợp cho mã vạch rộng, cong, hoặc độ chính xác thấp.

Hình 6. Máy quét mã vạch laser

• Phương thức imager (camera): Sử dụng cảm biến để chụp hình mã vạch và xử lý hình ảnh để giải mã dữ liệu, phù hợp cho các mã vạch 2D như QR code. Có thể đọc từ mọi góc độ với tốc độ nhanh.

Lựa chọn máy quét mã vạch theo hình dáng của máy

Hình dáng của máy cũng ảnh hưởng lớn đến cách sử dụng. Hãy chọn loại phù hợp với mục đích của bạn.

• Loại cầm tay (handy type): Là loại phổ biến nhất, sử dụng bằng cách cầm tay và kết nối có dây hoặc không dây với máy tính, thích hợp cho kiểm tra hàng hóa, thanh toán.
• Loại nhỏ gọn (compact type): Có dạng hộp và dễ lắp đặt vào máy móc. Thường dùng trong các máy cổng, máy in, hoặc băng chuyền để tự động quét.
• Loại để bàn (fixed type): Gắn cố định trên bàn, chỉ cần đưa mã vạch qua là có thể đọc từ mọi góc độ. Tiện lợi cho các quầy thanh toán hoặc quản lý tiếp nhận.