Thiết bị chống sét: Phân biệt surge protector và sugar arestr

Trong hệ thống điện hiện đại, việc bảo vệ thiết bị khỏi xung điện là cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa surge protector và surge arrester do chúng có chức năng tương tự nhau. Bài viết này sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng hai thiết bị chống sét phổ biến và biết khi nào nên sử dụng từng loại.

Hãy cùng khám phá nguyên lý hoạt động và ứng dụng thực tế để chọn đúng giải pháp cho hệ thống điện của bạn.

Nguyên lý hoạt động khác nhau của hai thiết bị

Surge arrester và surge protector đều giúp bảo vệ thiết bị khỏi xung điện do sét đánh hoặc sự cố lưới điện.
Tuy nhiên, chúng hoạt động ở hai cấp độ hệ thống khác nhau:

• Surge protector thường được lắp ở cấp điện thứ cấp
• Surge arrester được đặt tại đầu vào hệ thống, ngay ở cấp điện chính
• Surge protector hoạt động nhờ các linh kiện như varistor oxit kim loại (MOV) hoặc ống phóng điện khí (GDR). Khi xung điện xảy ra, thiết bị này hấp thụ và chuyển hướng dòng điện về đất, bảo vệ mạch điện.
• Ngược lại, surge arrester sử dụng các khối MOV sắp xếp phi tuyến để dập xung ngay từ đầu nguồn trước khi vào hệ thống.

hình 1: Nguyên lý hoạt động khác nhau của hai thiết bị

So sánh kỹ thuật giữa surge arrester và surge protector

Mặc dù có chung nhiệm vụ, hai thiết bị có sự khác biệt lớn về mặt thiết kế và chức năng:

• Khả năng giám sát: chỉ surge protector có đèn cảnh báo hoặc còi báo khi lỗi
• Lọc nhiễu EMI/RFI: chỉ có trên surge protector
• Cầu chì bên trong: surge protector có, arrester không có
• Thiết kế: arrester dùng MOV có khe hở, kích thước lớn hơn protector
• Ngắt điện: arrester có thể dùng mạch crowbar để ngắt dòng khẩn cấp
• Tuổi thọ: surge protector dùng đúng kỹ thuật có thể bền 20–25 năm, arrester thường chỉ 2–5 năm
• Bảo hành: surge protector có bảo hành tốt hơn
• Việc hiểu rõ những điểm khác biệt này sẽ giúp bạn chọn đúng giải pháp chống xung điện phù hợp.

Khi nào nên dùng surge arrester, khi nào dùng surge protector?

Surge arrester phù hợp với hệ thống điện áp cao, thường đặt tại trạm biến áp, tủ điện tổng, đường dây trung thế…

Surge protector dùng trong hệ thống điện áp thấp: nhà máy, văn phòng, khu thương mại, dân dụng…

Ví dụ:

Nhà máy có biến áp đầu nguồn cần arrester để chặn xung điện lớn.

Hệ thống điều khiển PLC, máy tính cần protector để bảo vệ linh kiện nhạy cảm.

Mỗi loại thiết bị có vai trò riêng trong tổng thể giải pháp bảo vệ hệ thống điện, nên cần phối hợp sử dụng hợp lý.

Hình 2: Khi nào nên dùng surge arrester, khi nào dùng surge protector?

Surge arrester và surge protector đều có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ hệ thống điện khỏi sự cố. Chúng không thể thay thế lẫn nhau vì phục vụ cho các tầng điện áp và yêu cầu kỹ thuật khác nhau. Việc lựa chọn đúng thiết bị không chỉ giúp tăng tuổi thọ thiết bị mà còn bảo vệ an toàn cho cả hệ thống.