Phân biệt đèn bunsen, đèn meker và đèn tirrill

Đèn bunsen, đèn meker và đèn tirrill là ba công cụ phòng thí nghiệm có thiết kế liên quan mật thiết với nhau. Cả ba đều được phát triển từ nguyên mẫu được nhà hóa học người Đức Robert Bunsen phổ biến vào những năm 1850, với sự trợ giúp từ Peter Desaga, một thợ chế tạo thiết bị khoa học tại trường đại học nơi Bunsen làm việc. Theo Viện Lịch sử Khoa học, mục đích ban đầu của Bunsen khi phát minh ra loại đèn này là để thực hiện kiểm tra ngọn lửa của kim loại và muối, một phương pháp yêu cầu ngọn lửa không phát sáng để quan sát rõ màu sắc phát ra từ chất được thử nghiệm.

Sau khi Bunsen và Desaga ra mắt thiết kế ban đầu, các nhà khoa học và kỹ sư khác đã tiếp tục cải tiến, từ đó xuất hiện các biến thể như đèn Meker và đèn Tirrill. Cho đến ngày nay, các loại đèn này vẫn được sử dụng phổ biến trong các phòng thí nghiệm, chủ yếu để gia nhiệt và khử trùng bằng ngọn lửa.

Các loại đèn Busen hiện nay

Đèn meker – nhiệt lượng lớn

Năm 1905, nhà hóa học người Pháp M.G. Meker đã cải tiến thiết kế của Bunsen, tạo ra một loại đèn mới được gọi là đèn meker. Đặc điểm nổi bật của đèn này là lưới kim loại ở đầu ống, giúp chia ngọn lửa thành nhiều ngọn nhỏ. Điều này không chỉ mở rộng khu vực có nhiệt độ tối đa mà còn làm tăng nhiệt lượng tổng thể, theo một bài báo trên Tạp chí Giáo dục Hóa học (Journal of Chemical Education).

Hình 1. Đèn meker

Đèn tirrill – kiểm soát chính xác

Năm 1887, nhà hóa học người Mỹ Francis Preston Venable đã phát triển một loại đèn phòng thí nghiệm có khả năng điều chỉnh ngọn lửa chính xác hơn nhờ van điều chỉnh khí ở đế. Van này kiểm soát lưu lượng khí đốt đi vào ống, giúp người dùng điều chỉnh dễ dàng. Loại đèn này về sau được gọi là đèn tirrill, có lẽ do tên của một nhà sản xuất đầu tiên, theo Tạp chí Giáo dục Hóa học.

Hình 2. Đèn tirrill

Cách điều chỉnh đèn bunsen

Có hai cách cơ bản để điều chỉnh đèn bunsen:

• Điều chỉnh lưu lượng khí đốt: giúp thay đổi kích thước ngọn lửa. Trên các đèn như Tirrill hoặc một số đèn Meker, lưu lượng khí đốt được điều chỉnh qua van ở đế. Với các đèn không có van này, cần điều chỉnh lưu lượng khí từ nguồn cung cấp.
• Điều chỉnh lượng không khí: giúp thay đổi loại ngọn lửa. Lượng không khí được kiểm soát bằng cách xoay vòng điều chỉnh gần đáy ống.

Nếu không khí trộn lẫn quá ít, ngọn lửa sẽ có màu vàng và nhiệt lượng không cao. Theo Eisco Industrial, khi lỗ thông khí bị đóng hoàn toàn, ngọn lửa sẽ chuyển thành “ngọn lửa an toàn” với màu vàng dễ thấy và nhiệt độ tương đối thấp. Đây là cách để nhắc nhở người dùng rằng đèn vẫn đang bật.

Nguồn: Theo Grainger